Ο άμεσος αντίκτυπος των πανδημιών στην υγεία μπορεί να είναι καταστροφικός όσο αφορά τη θνησιμότητα και τη νοσηρότητα, για παράδειγμα η πανδημία του HIV/AIDS σκότωσε περισσότερα από 35 εκατ. ανθρώπους από το 1981.
Οι πανδημίες μπορεί να οδηγήσουν στην κατάρρευση των συστημάτων υγείας και ο έμμεσος αντίκτυπος στην υγεία μπορεί να αυξήσει περαιτέρω τα ποσοστά νοσηρότητας και θνησιμότητας. Οι καταλύτες του έμμεσου αντίκτυπου στην υγεία περιλαμβάνουν την εκτροπή ή εξάντληση των πόρων που χρησιμοποιούνται για τη συνήθη περίθαλψη και μειωμένη πρόσβαση στη συνήθη περίθαλψη οδηγώντας σε περαιτέρω θανάτους. Οι πανδημίες συνιστούν καταστροφή όχι μόνο όσο αφορά τη δημόσια υγεία, αλλά και την οικονομική και κοινωνική ευημερία. Τα υγειονομικά μέτρα που εφαρμόστηκαν για τον περιορισμό της πανδημίας, συμπεριλαμβανομένων του ολικού περιορισμού της κυκλοφορίας, της αναστολής των συναφών με την εργασία δραστηριοτήτων, των μετακινήσεων και του εμπορίου, οδηγούν σε μια παγκόσμια κρίση με μακροπρόθεσμα αποτελέσματα.
Η πανδημία έχει επίσης σημαντικό ψυχολογικό αντίκτυπο γιατί προκαλεί φόβο και αισθήματα πανικού και αβεβαιότητας, καθώς και στιγματισμό των ατόμων που μολύνθηκαν ή προέρχονται από μολυσμένες ζώνες.
Οι πανδημίες μπορούν να προκαλέσουν οξεία και πιο μακροπρόθεσμη ζημία στην οικονομική ανάπτυξη. Οι αναταράξεις της αρνητικής οικονομικής ανάπτυξης αποτελούν άμεση συνέπεια της μείωσης του εργατικού δυναμικού που προκαλείται από την ασθένεια και θνησιμότητα, και έμμεση συνέπεια των αλλαγών συμπεριφοράς που προκαλούνται από τον φόβο. Ο φόβος εκδηλώνεται μέσω ποικίλων αλλαγών συμπεριφοράς. Η μείωση στη ζήτηση που προκαλείται από αποτρεπτική συμπεριφορά (όπως η αποφυγή των μετακινήσεων, εστιατορίων, δημόσιων χώρων και η συχνή απουσία από την εργασία) υπερβαίνει τον οικονομικό αντίκτυπο της συχνής απουσίας που σχετίζεται άμεσα με τη νοσηρότητα και τη θνησιμότητα.
Κατά τη διάρκεια σοβαρής πανδημίας όλοι οι τομείς της οικονομίας—γεωργία, βιομηχανία, υπηρεσίες—αντιμετωπίζουν διαταραχές που ενδέχεται να οδηγήσουν σε ελλείψεις, απότομη αύξηση των τιμών σε προϊόντα ευρείας κατανάλωσης και οικονομική πίεση για ιδιωτικές επιχειρήσεις και κυβερνήσεις.
Τα στοιχεία υποδεικνύουν ότι οι επιδημίες και οι πανδημίες μπορούν να έχουν σημαντικές κοινωνικές και πολιτικές συνέπειες, μέσω της δημιουργίας συγκρούσεων μεταξύ κρατών και πολιτών, της διάβρωσης της κρατικής ικανότητας, της πρόκλησης εκτοπισμών πληθυσμού και της ενίσχυσης των κοινωνικών εντάσεων και των διακρίσεων, ιδίως σε ασταθή κράτη με ιστορικό βίας και αδύναμους θεσμούς.
Οι εξάρσεις λοιμωδών νόσων μεγάλης κλίμακας έχουν άμεσο και παρεπόμενο κοινωνικό αντίκτυπο. Για παράδειγμα, ο διάχυτος πανικός στο κοινό κατά τη διάρκεια των εξάρσεων της νόσου μπορεί να οδηγήσει σε ραγδαία μετανάστευση του πληθυσμού. Τέλος, οι εξάρσεις λοιμωδών νόσων μπορεί να έχουν ως αποτέλεσμα να στιγματιστούν ήδη ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, όπως οι εθνικές μειονότητες, και να κατηγορηθούν για τη νόσο και τις συνέπειές της.
