Ο κίνδυνος ηφαιστειακής έκρηξης υπάρχει σε περιοχές όπου τα ηφαίστεια είναι ενεργά και όπου υπάρχουν ανθρώπινοι οικισμοί και δραστηριότητες. Με απλά λόγια μπορούμε να χαρακτηρίσουμε ένα ηφαίστειο ως ενεργό εάν έχει καταγραφεί κάποια δραστηριότητά του:
- κατά τη διάρκεια των ιστορικών χρόνων: εάν η δραστηριότητά του περιγράφεται σε ιστορικά κείμενα,
- κατά την ολόκαινο εποχή: εάν η δραστηριότητά του δεν περιγράφεται σε ιστορικά κείμενα αλλά οι επιστημονικές μελέτες έδειξαν ότι υπήρξε δραστηριότητα τα τελευταία 10.000 χρόνια.
Τα ενεργά ηφαίστεια μπορούν να χωριστούν γενικά σε δύο κύρια είδη:
Εκχυτικά ηφαίστεια
Δημιουργούν κινδύνους όπως αργή ροή λάβας, μικρές εκρήξεις, εδαφικές παραμορφώσεις, πίδακες λάβας, εκπομπές ατμών και αερίων.
Εκρηκτικά ηφαίστεια
Δημιουργούν μεγάλες εκρήξεις, οι οποίες μπορούν να καταστρέψουν εν μέρει το ηφαίστειο, υψηλές στήλες βραχώδους υλικού (βραχώδεις αποθέσεις, βραχωτεμάχια, στάχτη, ατμό, κ.λπ.) το οποίο εκσφενδονίζεται στην ατμόσφαιρα και στη συνέχεια πέφτει κάτω κατά μήκος των πλευρών του ηφαιστείου, καθώς και ροές λάβας, λάσπης και κατακρημνισμάτων κατά μήκος των πλευρών του ηφαιστείου, σεισμούς, εκπομπές επιβλαβών αερίων. Η ηφαιστειακή εκρηκτικότητα προέρχεται συνήθως από αέρια, που διογκώνονται μέσα σε παχύρευστη λάβα ή από νερό, που εισέρχεται σε κάποιο μαγματικό θάλαμο ή κανάλι. Οι εκρήξεις αυτές είναι δυνατόν να παρουσιαστούν, όταν τα ηφαίστεια βρίσκονται σε περιοχές με μεγάλες υπόγειες υδατοδεξαμενές, στη θάλασσα ή σε λίμνες
Credit: U.S. Geological Survey. Department of the Interior, USA