Ο όρος κατάσταση έκτακτης ραδιολογικής ανάγκης συνήθως αναφέρεται σε γεγονότα, που σχετίζονται με την απελευθέρωση σημαντικών ποσοτήτων ραδιενέργειας και έκθεση εργατών ή του γενικού πληθυσμού στην ακτινοβολία ως αποτέλεσμα κάποιου Πυρηνικού ή Ραδιολογικού ατυχήματος. Η πηγή του κινδύνου είναι η ιονίζουσα ακτινοβολία – η ροή των σωματιδίων άλφα, βήτα και ακτίνες γάμμα – είναι βασικά το αποτέλεσμα της αποσύνθεσης της ραδιενέργειας. Όταν η ενέργεια της ακτινοβολίας απορροφήσει από κάποια ύλη, χημικές αλλαγές συμβαίνουν σε ατομικό και μοριακό επίπεδο. Το ποσοστό της ενέργειας της ακτινοβολίας, το οποίο απορροφείται από κάποια ύλη ανά γραμμάριο, είναι η επονομαζόμενη απορροφημένη δόση. Η καταστροφή στους ιστούς του σώματος, από μια υψηλή δόση ακτινοβολίας είναι τόσο εκτεταμένη, που το σώμα δεν έχει χρόνο να αναπαραγάγει νέο ιστό και έτσι το γεγονός γίνεται εμφανές με κοινά χαρακτηριστικά με το κάψιμο, αλλά πολύ συχνά είναι πολύ βαθύτερο και με μεγαλύτερη διάρκεια. Εξαιρετικά υψηλά επίπεδα οξείας έκθεσης σε ακτινοβολία μπορεί να οδηγήσει σε θάνατο μέσα σε λίγες ώρες, μέρες ή και εβδομάδες.
Οι άνθρωποι καταρχάς εκτίθενται σε φυσική ραδιενέργεια από τον ήλιο, τις κοσμικές ακτίνες και φυσικά ραδιενεργά στοιχεία, που βρίσκονται σε βράχους, στα τρόφιμα και το περιβάλλον. Το ραδόνιο, το οποίο βρίσκεται στο έδαφος, είναι άλλη μία σημαντική πηγή φυσικής ακτινοβολίας. Οι κοσμικές ακτίνες από το διάστημα περιέχουν ενεργά πρωτόνια, ηλεκτρόνια, ακτίνες γάμμα και Χ. Τα βασικά ραδιενεργά στοιχεία, που βρίσκονται στον φλοιό της γης είναι το ουράνιο, το θόριο και το κάλιο, καθώς και τα ραδιενεργά παράγωγά τους. Τα στοιχεία αυτά εκλύουν σωματίδια α και β, ή ακτίνες γάμμα. Ο μέσος όρος των δόσεων έκθεσης του πληθυσμού εξαιτίας όλων πυρηνικών βιομηχανιών και τεχνητών ραδιενεργών πηγών είναι περίπου 1% από φυσική ραδιενέργεια του συνόλου της έκθεσης, ωστόσο δεν προκαλεί πυρηνικά ή ραδιολογικά ατυχήματα, όταν οι άνθρωποι μπορούν να έχουν υψηλή έκθεση και να πεθάνουν.