Η ετοιμότητα, η αντιμετώπιση και η βοήθεια είναι τα εργαλεία για την ελαχιστοποίηση των συνεπειών μίας κατάστασης έκτακτης ραδιολογικής ανάγκης.
Οι βασικοί στόχοι της ετοιμότητας και της αντιμετώπισης μίας κατάστασης έκτακτης πυρηνικής ή ραδιολογικής ανάγκης είναι:
- Να διασφαλιστεί ότι, για εύλογα και προβλεπόμενα περιστατικά, ο κίνδυνος ακτινοβολίας θα είναι ελάχιστος,
- Για τυχόν περιστατικά που συμβαίνουν, να ληφθούν πρακτικά μέτρα για την ελαχιστοποίηση των συνεπειών στην ανθρώπινη ζωή και υγεία, καθώς και στο περιβάλλον.
Ο δικαιούχος, ο υπάλληλος, ο ρυθμιστικός φορέας και οι αρμόδιες υπηρεσίες της κυβέρνησης πρέπει να θεσπίσουν, εκ των προτέρων, κανονισμούς, που να διέπουν την ετοιμότητα και την αντιμετώπιση σε περίπτωση κατάστασης έκτακτης πυρηνικής ή ραδιολογικής ανάγκης, σε τοπικό (επιτόπια σχέδια), περιφερειακό και εθνικό επίπεδο και, και εάν υπάρχει συμφωνία με άλλες χώρες, σε διεθνές επίπεδο.
Η βοήθεια είναι συνήθως μία σταδιακή διαδικασία: η ασφάλεια είναι πρωταρχικό θέμα, καθώς και η ψυχική και σωματική ευεξία.
Από το Τσέρνομπιλ αποκομίσαμε μεγάλη εμπειρία στον τομέα της διαχείρισης και αποκατάστασης μετά την κρίση:
- Η κοινωνικοοικονομική αποκατάσταση είναι το σημαντικότερο πρόβλημα για τις περιοχές, που επηρεάστηκαν από την καταστροφή του Τσέρνομπιλ.
- Η έλλειψη αξιόπιστων πληροφοριών οδήγησε στην έλλειψη εμπιστοσύνης προς τις αρχές γενικά και, πιο συγκεκριμένα, προς τις επίσημες δηλώσεις για τα επίπεδα της ακτινοβολίας.
- Αυτό σταδιακά παρεμπόδισε την αποτελεσματική επικοινωνία με το κοινό, και την ίδια την διαδικασία αποκατάστασης.
Ο ρόλος της αξιόπιστης πληροφόρησης παραμένει σημαντικός για την αποκατάσταση της επικράτειας και παροχή προστασίας στον πληθυσμό από ακτινοβολία.
Η εκκένωση και μετεγκατάσταση περισσότερων από 100.000 ανθρώπων προκάλεσε ψυχολογικό στρες. Ωστόσο η ενέργεια αυτή ήταν δικαιολογημένη για την προστασία τους από την ακτινοβολία.
Αργότερα, η επανεγκατάσταση ανθρώπων από περιοχές με χαμηλή μόλυνση ήταν αδικαιολόγητη. Η εμπειρία αυτή θα μας βοηθήσει στην αντιμετώπιση τυχόν μελλοντικών πυρηνικών ή άλλων ατυχημάτων.
Το άγχος για τις επιπτώσεις στην υγεία από την έκθεση στην ακτινοβολία δεν αποβλήθηκε με τον χρόνο. Σε περιοχές, που πλήγηκαν από το ατύχημα, ορισμένοι κάτοικοι βρίσκονται σε κατάσταση αδράνειας και παθητικότητας και είναι ανίκανοι να λάβουν αποφάσεις για το μέλλον τους. Χρειάζονται καινοτόμες προσεγγίσεις, ώστε επηρεαζόμενοι πληθυσμοί να συμμετέχουν σε μέτρα βελτίωσης των συνθηκών διαβίωσής τους στις μολυσμένες περιοχές. Πρέπει να δοθούν πληροφορίες σε ορισμένες ομάδες ατόμων, οι οποίες θα μπορούν να τις χρησιμοποιήσουν και να δώσουν χρήσιμες συμβουλές στις επηρεαζόμενες κοινότητες, χρησιμοποιώντας μία ολοκληρωμένη προσέγγιση για ένα υγιή τρόπο ζωής, και όχι μόνο για τους κινδύνους της ακτινοβολίας.