Επομένως, η απερήμωση και η ξηρασία δυσχεραίνουν την φτώχεια και επομένως και την πολιτική αστάθεια. Συμβάλλουν σε σημαντικό βαθμό στην έλλειψη νερού, με εσωτερικούς εκτοπισμούς πληθυσμών, μεταναστεύσεις και κοινωνικές ρήξεις. Αυτή δύναται να είναι μια μέγιστη αιτία κοινωνικής αστάθειας, εντάσεων μεταξύ γειτνιάζοντων χωρών ακόμα και ένοπλων συγκρούσεων. Γίνεται ολοένα και πιο ξεκάθαρο ότι υπάρχει στενός συνυφασμός αφενός μεταξύ των διαταραχών και των κοινωνικών συγκρούσεων και αφετέρου μεταξύ των περιβαλλοντικών προβλημάτων όπως η απερήμωση.
Κοινωνικοοικονομικές συνέπειες
Ο αντίκτυπος είναι ουσιαστικά στα:
– Γεωργικά συστήματα (πτώση των αποδόσεων, η ποιότητα επηρεάζεται…)
– Μείωση γεωργικού εισοδήματος: αυτή η κατάσταση είναι πιο αισθητή στο επίπεδο των χωρών που έχουν ως οικονομική τους βάση τη γεωργία.
Η υποβάθμιση των γαιών ως συνέπεια της ξηρασίας, της απερήμωσης και της κλιματικής αλλαγής, επηρεάζει ένα σημαντικό ποσοστό αρόσιμων γαιών του πλανήτη και έχει άμεσο αντίκτυπο στο βιοτικό επίπεδο των πληθυσμών και στην οικονομική ανάπτυξη των χωρών. Συνεπάγεται οικονομικές απώλειες για τους γεωργούς, διαταράσσει τις εγχώριες και περιφερειακές αγορές τροφίμων και αποτελεί την πηγή κοινωνικής και πολιτικής αστάθειας.
Η εξαθλίωση του εδάφους λόγω των επιπτώσεων της ξηρασίας και της απερήμωσης ενισχύει την φτώχεια και την κοινωνικό-πολιτιστική διάβρωση. Είναι μια ύφεση των παραδοσιακών διαρθρώσεων και των μετασχηματισμών τους υπό τις επιδράσεις της οικονομίας της αγοράς (BEDRANI, BESSAOUD, 2006).
Οι πρώτες εκτιμήσεις που έχουν πραγματοποιηθεί για τις συνέπειες της ξηρασίας, για παράδειγμα στη Γαλλία, παρουσιάζουν στοιχεία για ζημιές ενός δισεκατομμυρίου Ευρώ στη γεωργία και 1.6 δισεκατομμυρίων Ευρώ για ζημιές λόγω πυρκαγιών. Απομένει τώρα η εκτίμηση των επιπτώσεων αυτών των γεγονότων στην πολιτιστική κληρονομιά και στη φυσικότητα (Δελτίο Τύπου, πρώτη αξιολόγηση των συνεπειών της ξηρασίας, γνωστοποίηση από το Γαλλικό Υπουργικό Συμβούλιο)
Στη Βόρεια Αφρική, για παράδειγμα, τα ετήσια έξοδα της απερήμωσης που συμπεριλαμβάνονται κυμαίνονται μεταξύ του 1.36% του ΑΕΠ (Αλγερία) και 0.4% (Μαρόκο). Στις χώρες της Νότιας Σαχάρας, αυτά κυμαίνονται μεταξύ 1 και 10 % του γεωργικού ΑΕΠ. Όλα αυτά τα έξοδα μαζί είναι υποτιμημένα. Πράγματι, λαμβάνουν υπόψη μόνο το άμεσο κόστος από την απερήμωση (μόνο γεωργικές απώλειες).
Στο κοινωνικοοικονομικό επίπεδο, η απερήμωση μειώνει σημαντικά τους οικονομικούς πόρους. Σύμφωνα με μια νέα έρευνα της Παγκόσμιας Τράπεζας, η απώλεια των φυσικών πόρων μιας χώρας του Σαχέλ αντιστοιχεί στο 20% του ετήσιου (ΑΕΠ) ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της. Εκτιμάται ότι σε παγκόσμια κλίμακα, το έλλειμμα των ζωνών που επηρεάζονται άμεσα από την απερήμωση αντιστοιχεί στο ποσό των περίπου 42 δισεκατομμυρίων δολαρίων το χρόνο. Τα οικονομικά και κοινωνικά κόστα των περιοχών που υπόκεινται έμμεσα την απερήμωση, όπως το κύμα «οικολογικών μεταναστών» και οι απώλειες στην εθνική παραγωγή τροφίμων, δύνανται να είναι πολύ μεγαλύτερα.
Η παράβαση των συστημάτων παραγωγής οδηγεί σε αδιαμφισβήτητη φτώχεια και θέτει την απειλή λιμού. Για να ξεφύγουν, άντρες, γυναίκες και παιδιά προσπαθούν να βρουν διέξοδο μέσω της εξόδου τους σε εδάφη με πιο ευνοϊκές συνθήκες διαβίωσης.
Η περίπτωση που το δείχνει αυτό πιο καθαρά είναι η μαζική μετανάστευση από τις ερημικές περιφέρειες του Σαχέλ προς την Ισπανία.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Οργανισμός Επισιτισμού και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO) σχεδιάζει πριν από το 2020, ένα μεταναστευτικό ρεύμα περίπου 60 εκατομμυρίων ατόμων από τις ερημικές περιοχές της υποσαχάριας Αφρικής προς την Βόρεια Αφρική και την Ευρώπη, με όλες τις κοινωνικοοικονομικές και πολιτικές πιέσεις που συνεπάγεται μια τέτοια κίνηση για τα εδάφη της υποδοχής.