4.1 Παραδείγματα περιοχών εμφάνισης της ξηρασίας και της απερήμωσης

  • Νίγηρας

Σε αυτή τη χώρα, όπου οι κλιματικές συνθήκες, η εκρηκτική αύξηση του πληθυσμού και η έλλειψη αρόσιμων γαιών (ανεπαρκών για τη διασφάλιση της συγκομιδής ή τη ζωική αναπαραγωγή) συνέβαλαν στην αύξηση της ευπάθειας της χώρας προς την τροφική ανασφάλεια, περισσότεροι από τρία εκατομμύρια άνθρωποι κινδύνευσαν από το λιμό του 2005. Αρκετοί από αυτούς βρίσκονται αντιμέτωποι με μια εξαναγκασμένη εξορία προς πιο γόνιμες ζώνες, με όσους βρίσκονται στο Νότο να εξαναγκάζονται προς το Μπενίν και όσους βρίσκονται στο Βορρά να εξαναγκάζονται προς την Αλγερία και τη Λιβύη ή ακόμα και την Ευρώπη μέσω βαρκών. Αυτό δεν είναι καθόλου απίθανο να σημαίνει ότι μια μαζική έξοδος πληθυσμών, όπως των ιθαγενών του Νίγηρα ή της Μπουρκίνα Φάσο, κατευθύνεται προς την επικράτεια του Μπενίν όπου οι συνθήκες διαβίωσης είναι λιγότερο δύσκολες. Αυτό είναι βέβαιο πως θα προκαλέσει εντάσεις μεταξύ των μεταναστών και των αυτοχθόνων. Επιπλέον, αυτή η διαδικασία έχει ήδη αρχίσει σε τοπικό επίπεδο (Pierre OZER, 2005).

  • Η περιφέρεια του Σαχέλ

Η δυτική Αφρική υπόκειται μια ξηρασία χωρίς προηγούμενο. Αυτή η επίμονη ξηρασία οδήγησε σε αυξημένη απερήμωση της περιοχής: εξαθλίωση του επιφανειακού εδάφους και του υπεδάφους της λίμνης Τσαντ, μεταβολή της ροής συγκεκριμένων υδαταγωγών και των επιπέδων των υπόγειων υδάτων. Αυτή η απερήμωση έχει δραματικές συνέπειες για τους 44 εκατομμύρια κατοίκους του Σαχέλ: μείωση στους πόρους πόσιμου ύδατος, μείωση στην αγροτική παραγωγή, απώλειες στο ζωικό κεφάλαιο και λιμοί (πιο συγκεκριμένα για τις περιόδους 1968-1973 και 1980-1984). Η ξηρασία του Σαχέλ είναι αυτή που ευαισθητοποίησε τη διεθνή γνώμη αφού προκάλεσε 600000 θανάτους το 1972 και ακόμα τόσους μεταξύ του 1984-1985 (Matari, 2007).

  • Χώρες του Μάγκρεμπ

Το Μάγκρεμπ, παρόλο που ήταν λιγότερης έντασης, δεν απέφυγε τον κίνδυνο. Πράγματι, οι πολυετείς ξηρασίες συνέχισαν κατά τις τελευταίες δεκαετίες και είχαν ανεπανόρθωτες επιπτώσεις στα οικοσυστήματα στέππης, στη συγκεκριμένη περίπτωση, τα πιο ευάλωτα οικοσυστήματα προς απερήμωση, αλλά επίσης και στις αγροτικές παραγωγές δημητριακών και ζωοτροφών.

  • Ασία

Η Ασία παρουσιάζει 1.7 δισεκατομμύρια εκτάρια άγονης γης, ημιάγονης γης και άγονων ύφυγρων περιοχών που βρίσκονται μεταξύ των Μεσογειακών και Ειρηνικών ακτών. Οι υποβαθμισμένες περιοχές περιλαμβάνουν ερήμους που επεκτείνονται μέχρι την Κίνα, την Ινδία, το Ιράν, την Μογγολία και το Πακιστάν, προσάμμωση στη Συρία, βαθιά διαβρωμένες βουνίσιες πλαγιές στο Νεπάλ και αποψιλωμένα μεσαία βουνά και υπερβόσκηση στη Λαϊκή Δημοκρατία του Λάος. Η Ασία είναι η πιο επηρεασμένη ήπειρος όσον αφορά τον αριθμό των ατόμων που επηρεάστηκαν από την απερήμωση και τη ξηρασία.

  • Λατινική Αμερική και Καραϊβική

Έρημοι και άγονες εκτάσεις καλύπτουν περίπου το ένα τέταρτο της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής, περιοχές που είναι γνωστές για τα ομβρόφιλα δάση τους. Η ένδεια και η πίεση που ασκείται στους διαθέσιμους εδαφικούς πόρους προκαλούν την υποβάθμιση των εδαφών σε αυτές τις άγονες περιοχές.

  • Ευρώπη

Αυτή τη στιγμή, το 17 % του Ευρωπαϊκού πληθυσμού επηρεάζεται από τη λειψυδρία. Εντούτοις, με την απουσία νέων μέτρων θα μπορούσε να αυξηθεί περαιτέρω η κατάσταση του «σοβαρού υδρικού στρες».
Η ξηρασία σχετίζεται με φυσικές συνθήκες, όπως οι βροχομετρικές ελλείψεις. Τα τελευταία τριάντα χρόνια, τέτοια περιστατικά έχουν αυξηθεί σημαντικά σε αριθμό και ένταση στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το κόστος των ζημιών που προκλήθηκαν στην Ευρωπαϊκή οικονομία αυτή την περίοδο εκτιμήθηκε περί τα 85 και 100 δισεκατομμύρια ευρώ.
Το 2003, μια από τις μεγαλύτερες ξηρασίες επηρέασε περισσότερους από 100 εκατομμύρια ανθρώπους και σχεδόν το ένα τρίτο της περιφέρειας της ΕΕ, σημειώνοντας εκτιμημένες ζημιές των 8,7 δισεκατομμυρίων ευρώ. Σε γενικές γραμμές, στην U.E. 1303: γνώρισαν την μεγαλύτερη ξηρότητα της χιλιετίας: ο Ρήνος ήταν προσπελάσιμος με τα πόδια.
Οι ξηρασίες των ετών: 1540, 1719, 1874, 1906, 1911, 1912, 1921, 1945, 1947, 1949, 1953, 1957, και 1964 είναι πολύ αποκαλυπτικές της ευπάθειας της ηπείρου.
Πιο πρόσφατα, οι ξηρασίες του 1976, 1988 1989, 1990, 1991, 1992 και 2003 είχαν σημαντικές επιπτώσεις και στις καλλιέργειες.
Ευρώπη: εκτός από τις επιπτώσεις στην υγεία, έχουν παρατηρηθεί ασυνήθιστα υψηλοί αριθμοί θανάτων που συνδέονται με τις πολύ ψηλές θερμοκρασίες, με τον αριθμό να φτάνει τους 15000 νεκρούς στη Γαλλία (ευπαθείς ομάδες).
Επίσης, η Ισπανία αντιμετωπίζει λειψυδρία η οποία γίνεται εντονότερη λόγω της ξηρασίας (MARGAT, για το 1990).
Εντούτοις, οι δασικές πυρκαγιές βρίσκονται σε έξαρση ειδικά στη λεκάνη της Μεσογείου. Η Πορτογαλία ήταν θύμα από το 2001: 800 000 εκτάρια ελλειπόντων ατόμων. Το ίδιο συμβαίνει και με την Ελλάδα, Ισπανία και Νότια Γαλλία.