4. Πού συμβαίνουν πλημμύρες;

Πλημμύρες συνήθως συμβαίνουν κατά μήκος των ποταμών, στις παράκτιες περιοχές και γύρω από λίμνες και φράγματα. Στιγμιαίες πλημμύρες μπορούν να προκληθούν σχεδόν παντού.

Σε παγκόσμιο επίπεδο
Πλημμύρες συμβαίνουν παντού στον κόσμο. Συνήθως τηρούνται αρχεία πλημμυρών που επηρεάζουν τις ζωές πολλών ανθρώπων. Οι μεγάλες πλημμύρες κατά μήκος των ποταμών που ρέουν στη Βόρεια Ασία ή στη Βόρεια Αμερική/Αλάσκα και οι οποίες επηρεάζουν τεράστιες εκτάσεις αλλά όχι τις ζωές πολλών ανθρώπων αναφέρονται απλώς για ενημερωτικούς σκοπούς.

Στα τέλη του 20ού αιώνα, οι μεγαλύτερες πλημμύρες που επηρέασαν τις ζωές πολλών ανθρώπων συνέβησαν κατά το πλείστον σε χώρες της τροπικής ζώνης και της ζώνης του ισημερινού, κατά μήκος των μεγάλων ποτάμιων κοιλάδων, ή σε χώρες με ακτογραμμές και πολύ σπάνια σε χώρες της εύκρατης ζώνης.

Ως αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής, ιδίως κατά την τελευταία δεκαετία, οι πλημμύρες μεγάλης κλίμακας αυξήθηκαν στην εύκρατη ζώνη στην Ευρώπη, π.χ. στη Γερμανία, τη Γαλλία, την Πολωνία, τη Σερβία, την Τσεχική Δημοκρατία, την Ουγγαρία κ.λπ. (βλ. πίνακα 4). Την ίδια στιγμή η ένταση, η συχνότητα και οι επιπτώσεις των πλημμυρών αυξήθηκαν στις χώρες της τροπικής ζώνης και της ζώνης του ισημερινού, με σημαντικό και διαρκή αντίκτυπο σε περιοχές στο εσωτερικό αυτών των χωρών (Πακιστάν, Ταϊλάνδη, Φιλιππίνες, Ινδονησία κ.λπ.).

Η κλιματική αλλαγή δημιούργησε έναν συνδυασμό παραγόντων που μπορούν να προκαλέσουν πλημμύρα: ισχυροί τυφώνες, έντονες και διαρκείς βροχοπτώσεις, πλημμυρίδα, μη αναμενόμενες στιγμιαίες πλημμύρες κ.λπ. σε διάφορες χώρες (π.χ. Φιλιππίνες, Ινδονησία, Πακιστάν, Ταϊλάνδη, Μπαγκλαντές, Ινδία, Ιαπωνία, Βολιβία, Αργεντινή και Ισημερινός).

Στις χώρες της εύκρατης ζώνης οι πλημμύρες συνήθως προκαλούνται, μεταξύ άλλων, από κυκλώνες και ισχυρούς ανέμους στα όρια του τυφώνα, δηλαδή από συνθήκες που στο παρελθόν επικρατούσαν μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις.

Σε περιφερειακό επίπεδο
Οι μουσώνες προκαλούν κάθε χρόνο καταστροφικές εποχιακές πλημμύρες οι οποίες, σε συνδυασμό με άλλους κινδύνους όπως οι κατολισθήσεις, προκαλούν πολλά θύματα σε ετήσια βάση (π.χ. την τελευταία πενταετία καταγράφηκαν 60 θύματα στην Ινδία το 2015, περίπου 500 θύματα στην Ινδία, 57 στο Μπαγκλαντές και 30 στο Νεπάλ το 2017, περισσότερα από 350 θύματα στη Βόρεια Ινδία το 2018, περίπου 200 θύματα στην Ινδία, 27 στο Πακιστάν, περίπου 100 στο Μπαγκλαντές και το Νεπάλ το 2019 και, έως τα μέσα Ιουλίου 2020, πλημμύρες που προκλήθηκαν από μουσώνες και κατολισθήσεις οδήγησαν στον θάνατο τουλάχιστον 221 ανθρώπους στην Ινδία, το Νεπάλ και το Μπαγκλαντές (βλ. εικόνα 4).

Σε τοπικό επίπεδο
Σε τοπικό επίπεδο οι πλημμύρες που επηρεάζουν τις ζωές των ανθρώπων εκδηλώνονται συχνότερα σε μέρη όπου η ανθρώπινη δραστηριότητα γίνεται χωρίς σχεδιασμό, αξιολόγηση ή έλεγχο. Τα ΜΜΕ συνεχώς αναφέρουν περιπτώσεις μεγάλης ποσότητας νερού να πλημμυρίζει κέντρα πόλεων εξαιτίας της παράνομης και ανεξέλεγκτης δόμησης. Επίσης, συνεχώς προβάλλουν εικόνες τεράστιων πλημμυρισμένων εκτάσεων λόγω αστοχίας στην κατασκευή ή στη συντήρηση υδροτεχνικών εγκαταστάσεων.

Οι πλημμύρες σε κατοικημένες περιοχές συνήθως οφείλονται στην έλλειψη της αναγκαίας συντήρησης των υφιστάμενων συστημάτων αποστράγγισης, στην επέκταση των οικισμών και στη χαμηλή δυναμικότητα των συστημάτων αποστράγγισης.

Πλημμύρες εκδηλώνονται σε μέρη όπου οι τοπικές αρχές δεν εκπληρώνουν τις υποχρεώσεις τους όσον αφορά την κατασκευή και τη συντήρηση των υδραυλικών εγκαταστάσεων, τον καθαρισμό της κοίτης των ποταμών, την υλοτομία και τη συντήρηση του συστήματος αποστράγγισης σε οικισμούς κ.λπ.

 

Πίνακας 4 – Κατάλογος μερικών από τις μεγαλύτερες πλημμύρες στην Ευρώπη τη δεκαετία 2010-2020

Year River basins Countries affected Type Causes Fatalities
2010 Vistula Poland Riverine Intense rainfall 9
2010 Danube Slovakia, Serbia, Hungary, Romania, Moldova Riverine Intense rainfall
2010 Several rivers Germany, Poland, Czech Republic Riverine Intense rainfall 6
2010 Sava Slovenia Riverine Intense rainfall 3
2010 Var France Flash flood Intense rainfall 25
2010 Drin Albania Riverine Intense rainfall
2011 Rhine, Oder Germany Riverine Intense rainfall, snow melting 2
2011 Several rivers Ireland, Italy, France Flash floods Intense rainfalls 2 Ireland. 6 Italy, 6 France
2011 Cyclone Berit England Storm

surge

0
2011 Ebro Spain Riverine Intense rainfall 2
2012 Several rivers Russian Federation Flash floods Intense rainfall 172
2012 Several rivers United Kingdom Riverine Intense rainfall 9
2013 Elbe, Danube, Vltava Germany, Czech Republic, Austria Riverine Intense rainfall 25
2013 Several rivers Sardinia Riverine Intense rainfall 18
2014 Several rivers Bosnia & Herzegovina, Serbia Riverine Intense rainfall 86
2014 Several rivers Bulgaria Riverine Intense rainfall 16
2016 Several rivers Austria, Belgium, France, Germany, Moldova, Romania Riverine Intense rainfall 20
2016 Vardar Macedonia Republic Flash fllod Rainstorm 21
2018 Several rivers Spain, France, Italy Riverine

Flash floods

Intense rainfall 13 Spain

16France

36 Italy

2020 Storm Gloria Spain, France Storm surge Riverine floodings  associate to storm 13
2020 Island of Evia, Greece Flash flood High winds Intense rainfall 7
Εικόνα 4 – Ανταπόκριση του καναλιού Abc για τα θύματα από πλημμύρες λόγω μουσώνων και κατολισθήσεων έως τις 17 Ιουλίου 2020 στην Ινδία, το Νεπάλ και το Μπαγκλαντές (πηγή: https://www.abc.net.au/news/2020-07-17/monsoon-floods-landslides-kills-221-india-nepal-bangladesh/12467954)

Ο ακόλουθος πίνακας περιλαμβάνει κάποιες από τις μεγαλύτερες πλημμύρες στον κόσμο, οι οποίες επήλθαν την περασμένη δεκαετία του περασμένου αιώνα και την πρώτη δεκαετία του τρέχοντος αιώνα:

Continent Country River Lake Sea Year Type of flood Causes Injured territory Injured population Victims Economic losses
ASIA
Thailand South China Sea 2011 Combination – Riverine and Costal Floods Intensive and long Monsoon rainfalls after 3 Hurricanes 300 000 km2 11 Millions p. 600 p. 16 Milliards $
Pakistan Indi 2010 Combination – Riverine, Local drainage and high groundwater levels Monsoon rainfall with Change model 350 000 km2 13,8 Millions p. 1500 p.
Philippines Island 2011 Combination of floods Hard and long Tropic cyclone. Sea tide 300 000 p. 1000 p.
Bangladesh Gang
Brahmaputra
1998 Combination – Riverine and Costal Floods Combination – Monsoons and Tropic Cyclone 100 000 km2 70 Millions p. 1300 p.
Bangladesh
India
Nepal
Gang 1993 Combination – Riverine Flooding Costal floods Intensive Monsoons Rainfall 6 Millions p. 3084 p. 8,5 Milliards $
China Yangtze 1998 Riverine flood Intensive rainfall 180 Millions p. 3656 p. 31 Milliards $
1993 11 Milliards $
1995 8 Milliards $
1996 24 Milliards $
South East China 2011 Combination Riverine floods Several Mud flows Intensive and very long rainfall 12 Provinces 5 Millions p. 355 p.
Japan Pacific Ocean 2011 Coastal Flooding Tsunami (Earthquake – 8,9 Richter) 400 km Sea Cost 5 Millions p. 15781 p.
India Several rivers 2005 Rivering flooding Intensive and long Monsoon Rainfall 700 p.
2008 Rivering flooding Intensive early Monsoon Rainfall 1,2 Millions p. 150 p.
2011 Rivering flooding Intensive Monsoon Rainfall 335 p.
North Korea Taedong River 1995 Rivering flooding Intensive rainfall Secondary effect-hunger 300 000 homelles 2 Millions p. 800 p. 15 Milliards $
Indonesia India Ocean 2004 Tsunami wave Earthquake(9,0-9,3) near to island Sumatra 15 countries 1.7 Millions p. 283 000p. (9000 tourists) 14100 p. – disappear 16 Milliards $
NORTH AMERICA
USA Mississippi 1993 Riverine flooding Intensive rainfall 9 states 50 p. 21 Milliards $
Texas 2001 Flash flooding, Tropic Storm ”Allison” Intensive rainfall 23 p. 6 Milliards $
New Orleans 2005 Combination Revering floods Hurricane “Katrina” 233 000 km2 1836 p.
West Virginia 1972 Dam break of coal mine 125 p.
SOUTH AMERICA
Argentina
Ecuador
Bolivia
Several rivers 2008 Riverine floods Intensive and long rainfall – El Nino 150 000 p. 50 p. 16 Milliards $
Brasil Several rivers 2011 Riverine flooding Intensive rainfall 1 35 p.
Venezuela Rio San Julian 1999 Alluvial fan flood Rainfall storm 19 000 p.
AFRICA
Mozambique Limpopo river 2000 Riverine Flooding Torrential rain 1400 km2 800 000 p. 800 p.
The Republic of South Africa Orange river 2011 Riverine flooding El Niño 100 p.
Algeria 2001 Flash Flood, Alluvial fan flood Torrential rain 827 p.
AUSTRALIA Quenensland
FloodsFitzroy

Burnett

Coudamine

Ballone

Mary

2010 Riverine and Costal flooding Intensive rainfall and strong wind 800 000 km2 200 000 p.

Ο ακόλουθος πίνακας περιλαμβάνει κάποιες από τις μεγαλύτερες πλημμύρες στην Ευρώπη, οι οποίες επήλθαν την περασμένη δεκαετία του περασμένου αιώνα και την πρώτη δεκαετία του τρέχοντος αιώνα:

Continent Country River Lake Sea Year Type of flood Causes Injured territory Injured population Victims Economic losses
EUROPE
Germany
Poland
Czech
Oder 1997 Riverine Intense rainfall 115 p. 6 Milliards $
Poland
Czech
Hungary
Slovakia
Servia
Visla
Valtava
Danube
2010 Riverine Intense rainfall 80 000 km2 3 Millions p. 9 p.
Germany Rein
Oder
2011 Riverine Intense rainfall
Melt of snow
2 p.
Germany
Poland
Czech
Several Rivers 2010 Riverine Intense rainfall 6 p.
England Several Rivers 1998 Riverine Intense rainfall 5 p. 3 Milliards $
2009 Riverine Intense rainfall
Strong Wind
9 p.
2011 Riverine Intense rainfall
France Several Rivers
South France
2010 Riverine Intense rainfall 25 p.
Mallpas-et Dam 2011 Riverine Intense rainfall 3 p.
Several rivers 1959 Dam-break flood Dam break 421 p.
Italy 2000 Riverine Intense rainfall 5 p. 8,5 Milliards $
Vaiont Dam 2004 Riverine Intense rainfall 9 p. 9,3 Milliards $
Ebro 2011 Riverine Intense rainfall 6 p.
1963 Devastating flood Landslide 3000 p.
Spain 2010 Riverine Intense rainfall 3 p.
2011 Riverine Intense rainfall 2 p.