2.1.5 Πλημμύρες λόγω διάρρηξης φράγματος

Η διάρρηξη φράγματος, ιδίως των μεγάλων φραγμάτων, είναι σπάνιο φαινόμενο και πολύ δύσκολο να προβλεφθεί. Η υπερχείλιση του νερού από μέτρια έως μικρά φράγματα είναι γεγονός το οποίο συμβαίνει πιο συχνά καθώς και η διάρρηξη των τοιχωμάτων μικρών φραγμάτων.

Οι πλημμύρες που δημιουργούνται από την διάρρηξη των τοιχωμάτων μεγάλων φραγμάτων μπορεί να είναι πολύ επικίνδυνες αφού μπορούν να επηρεάσουν τη ζωή πολλών ανθρώπων.

Η διάρρηξη του τοιχώματος ενός φράγματος μπορεί να επέλθει λόγω αστοχίας στην κατασκευή ως αποτέλεσμα της προοδευτικής διάβρωσης του τοιχώματος, καταστροφή των επιχώσεων (αναχωμάτων). Αστοχία στην κατασκευή μπορεί επίσης να επέλθει σε περίπτωση μίας ιδιαίτερα μεγάλης πλημμύρας. Τα τοιχώματα του φράγματος είναι σχεδιασμένα για να αντέχουν ισχυρούς σεισμούς, αλλά και στην περίπτωση αυτή ο σεισμός μπορεί να αποδυναμώσει τα τοιχώματα.

Οι πλημμύρες που δημιουργούνται από διαρρήξεις των τοιχωμάτων των φραγμάτων, λόγω της ξαφνικότητάς τους και της υψηλής ταχύτητας των υδάτων, μπορούν να προκαλέσουν απώλειες και καταστροφές που συγκρίνονται μόνο με αυτές που προκαλούν οι φυσικές καταστροφές. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποία τα τοιχώματα των μεγάλων φραγμάτων υποβάλλονται συνεχώς σε ελέγχους και παρακολούθηση με ειδικό εξοπλισμό που τοποθετείται στο εσωτερικό των τοιχωμάτων και παρακολουθεί κάθε απόκλιση στις παραμέτρους του φράγματος. Επιπλέον, τα τοιχώματα των φραγμάτων διαθέτουν αυτοματοποιημένα συστήματα για την προειδοποίηση του πληθυσμού που βρίσκεται σε κίνδυνο.

Υπάρχουν περιπτώσεις πλημμυρών σε κοίτες ποταμών που δημιουργήθηκαν χωρίς την διάρρηξη του φράγματος. Μία τέτοια περίπτωση συνέβη στην Ιταλία το 1963 όταν μία τεράστια κατολίσθηση στο Φράγμα Vaiont έσπρωξε το νερό εκτός του φράγματος χωρίς την διάρρηξη των τοιχωμάτων του προκαλώντας καταστροφική πλημμύρα με 3.000 θύματα.

Οι τοπικές αρχές είναι υποχρεωμένες να περιλάβουν όλα τα φράγματα στα σχέδια προστασίας.

Στις περισσότερες των περιπτώσεων τα μικρότερα φράγματα που χρησιμοποιούνται για την άρδευση και άλλες δραστηριότητες δημιουργούν μεγάλα προβλήματα. Συνήθως τα φράγματα αυτά είναι φράγματα επιχώσεως και απαιτούν συνεχή συντήρηση και έλεγχο των εγκαταστάσεων. Όταν η συντήρηση των τοιχωμάτων αυτών δεν γίνεται σωστά γίνονται πολύ επικίνδυνα σε περίπτωση έντονων βροχοπτώσεων ή τήξης χιονιού. Οι τοπικές αρχές πρέπει να τηρούν αρχεία των φραγμάτων αυτών, να τα ελέγχουν συνεχώς και να καταρτίζουν σχέδια πρόληψης του κινδύνου.