By Alessandro Pasuto1, Mauro Soldati2, & Doriano Castaldini2
1 CNR – IRPI Padova (Italy)
2 Dipartimento di Scienze della Terra, Università di Modena e Reggio Emilia (Italy)
Όταν ξεκινά μία έρευνα για τις μετακινήσεις της μάζας, σκοπός της οποίας είναι επίσης και ο προσδιορισμός της επικινδυνότητας των κατολισθήσεων, η χρήση σαφούς ορολογίας η οποία μπορεί να κατανοηθεί παγκοσμίως και από μη ειδικούς (IAEG, 1990) είναι υψίστης σημασίας. Είναι συνεπώς σημαντικό να μπορούμε να προσδιορίζουμε και να ταξινομούμε αμέσως τα φαινόμενα αυτά, σύμφωνα με τα χαρακτηριστικά που είναι άμεσα παρατηρήσιμα.
Στην επιστημονική βιβλιογραφία υπάρχουν αρκετές «ταξινομήσεις» αναφορικά με τις μετακινήσεις των πρανών, οι οποίες προτάθηκαν από την αρχή του 20ου αιώνα. Οι ταξινομήσεις αυτές συχνά συνδέονται με τις ανάγκες διαφόρων συγγραφέων αλλά προσφάτως έγινε προσπάθεια να χρησιμοποιηθεί η λιγότερο διφορούμενη ορολογία. Οι πιο πρόσφατες ταξινομήσεις προσπάθησαν να δώσουν έμφαση τόσο στην διαδικασία που οδηγεί στην ανάπτυξη των κατολισθήσεων όσο και στο υλικό. Άλλες ταξινομήσεις βασίζονται στην μορφολογία, τον μηχανισμό των κατολισθήσεων, την ταχύτητα παραμόρφωσης, τα αίτια της μετακίνησης, την γεωμετρία της περιοχής αστοχίας, τα κορήματα, την ηλικία κ.λπ.
Το μέρος αυτό δεν έχει σκοπό να περιγράψει τις διάφορες ταξινομήσεις αλλά θα δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στην ταξινόμηση που έγινε ευρέως αποδεκτή, η οποία παρουσιάστηκε και αργότερα τροποποιήθηκε από τον Varnes (Varnes, 1978; Cruden & Varnes, 1996)
Ο Varnes πρότεινε την πρώτη υποομάδα το 1958. Στη συνέχεια έγιναν κάποιες τροποποιήσεις το 1978 και 1996 και προς το παρόν η εν λόγω υποομάδα είναι παγκοσμίως αποδεκτή.
Το βασικό κριτήριο που χρησιμοποίησε ο συγγραφέας για τον προσδιορισμό των κατηγοριών κατολίσθησης είναι ο τύπος μετακίνησης, ενώ μία άλλη υποομάδα δημιουργήθηκε βάσει του τύπου του υλικού. Αναφορικά με το είδος της μετακίνησης, υπάρχουν πέντε κατηγορίες: πτώσεις, ανατροπές, ολισθήσεις, εκτάσεις και ροές. Αφετέρου, τα υλικά χωρίζονται σε δύο τύπους: βράχος και μηχανικό έδαφος. Το τελευταίο υποδιαιρείται σε κορήματα και γαίες. Με τον τρόπο αυτό μία κατολίσθηση μπορεί να περιγραφεί με δύο λέξεις: η πρώτη λέξει αφορά το υλικό και η δεύτερη τον τύπο της μετακίνησης (Πίνακας 1).
Σύνθετες κινήσεις: είναι το αποτέλεσμα του συνδυασμού δύο ή περισσοτέρων εκ των 5 κατηγοριών. Στην ταξινόμηση των Cruden & Varnes (1996), ο όρος «σύνθετες κινήσεις» διατηρήθηκε για να περιγράψει το στυλ της δραστηριότητας μίας κατολίσθησης. Επιπλέον, εισάγονται και άλλες ιδιότητες για περισσότερη επεξεργασία του ορισμού και επιπλέον πληροφορίες για την μετακίνηση λόγω βαρύτητας. Το είδος της κατολίσθησης περιγράφεται από μία σειρά επιθέτων που τοποθετούνται σε ακολουθία η οποία παρέχει πληροφορίες για την δραστηριότητα, τον ρυθμό της μετακίνησης, την υγρασία, το υλικό και το είδος της μετακίνησης (π.χ. ενεργή, γρήγορη ολίσθηση βρεγμένων βράχων).
For the references herein and for knowing sources of didactic material go to 1.3 Selected references.