Τι είναι το φαινόμενο των πλευρικών εκτάσεων;
(Απόσπασμα από Maquaire and Malet, 2006)
Πλευρικές εκτάσεις ονομάζονται οι πλευρικές μετακινήσεις που βρίσκονται σε ορισμένο βάθος και στηρίζονται σε σταθερούς σχηματισμούς. Όταν παράγονται σε συνεκτικά πετρώματα, είτε βρίσκονται πάνω σε αργιλικές αποθέσεις ή σε πλαστικές μάργες, ενδεχομένως να επηρεάσουν ένα συμπαγές πέτρωμα σε μεγάλο πάχος και γι’αυτό θεωρούνται κατολισθήσεις μεγάλου βάθους. Για περισσότερες πληροφορίες ο αναγνώστης θα πρέπει να ανατρέξει στο Jahn, 1964; Bentley and Smalley, 1984.
Πλευρικές εκτάσεις γαιών (κορημάτων)
(από Maquaire and Malet, 2006)
Θα συνεχίσουμε την συζήτησή μας για τις ρηχές πλευρικές εκτάσεις οι οποίες δημιουργούνται σε μη συμπαγή ετερογενή υλικά όπως αποθέσεις μοραινών (έκταση κορημάτων) ή λεπτών αργιλικών σχηματισμών ή σχηματισμών άμμου (έκταση γαιών).
Οι λεπτοί σχηματισμοί που είναι ιδιαίτερα ευαίσθητοι σε αυτό το είδος μετακίνησης περιλαμβάνουν αποθέσεις αργιλικών βαρβών στα πρανή της κοίτης του παγετώνα Pleistocene στη Σκανδιναβία ή σε μικρότερες περιοχές στις λίμνες που σχηματίστηκαν πριν από τους παγετώνες στα ελβετικά σύνορα των Άλπεων ή στις κοιλάδες των Άλπεων (Trièves in France; Nieuwenhuis, 1991). Η ευαισθησία τους οφείλεται στην πολύ χαμηλή ελαστικότητά τους. Η άμμος ρευστοποιείται εύκολα και μπορεί να προκαλέσει αυτό το είδος μετακίνησης. Οι πλευρικές εκτάσεις μπορούν επίσης να αναπτυχθούν χονδρόκοκκους και ετερογενείς σχηματισμούς μοραινών (Noverraz et al., 2001).
Οι μετακινήσεις προκαλούνται σε μικρής κλίσεις πρανή των 5° ή και μικρότερης κλίσης. Παρουσιάζουν μία χαρακτηριστική μορφολογία (Σχήμα): upstream at the source, a scarp with multiple lobes dominates the displaced part where horsts or rift valleys appear; downstream these shapes are elongated by perpendicular folds in the direction of the movement. Ο χώρος που επηρεάζεται από τις μετακινήσεις αυτές συνήθως έχει το ίδιος πλάτος και μήκος και οι μετακινήσεις δημιουργούνται συχνά μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Πλευρική έκταση βράχων
(από Dikau et al., 1996)
Η πλευρική έκταση βράχων έγκειται στην πλευρική έκταση βραχομάζας είτε σε ομογενή πετρώματα είτε σε συμπαγείς βράχους που καλύπτουν ελατά υλικά. Η πλευρική έκταση βραχομάζας προκαλείται κατά μήκος ρωγμών με ελατώτητα που δημιουργούνται στους συμπαγείς βράχους που τις καλύπτουν. Αν και συχνά περιγράφονται ως μέρος πολύπλοκων μετακινήσεων πρανών, υπό ορισμένες γεωλογικές συνθήκες προκαλούν ασυνήθιστους μορφολογικούς σχηματισμούς που θεωρούνται ως ξεχωριστό είδος μετακίνησης.
Σχηματικό συνοπτικό διάγραμμα όπου φαίνεται η πλευρική έκταση σε ομογενή (α) και μη ομογενή (β) πετρώματα (από Dikau et al. 1996)
Πλευρική έκταση στο Simoncello and Sasso di Simone, Βόρια Απέννινα, Ιταλία. Στις φωτογραφίες δεξιά διακρίνεται μία λεπτομέρεια ρωγμών και ορυγμάτων στο Sasso di Simone. (από Dikau et al. 1996)
Πανοραμική όψη (αριστερά) και λεπτομέρεια εκχώματος της πλευρικής έκτασης του Popeye Village, Βορειοδυτική ακτή Μάλτας: (Φωτο. M. Soldati)
Αναφορές :
BENTLEY SP, SMALLEY IJ.. 1984. Landslips in sensitive clays. In Slope Instability, BRUNSDEN D, PRIOR DB. (eds.). Wiley: Chichester; 457-490.
JAHN A. 1964. Slope morphological features resulting from gravitation. Zeitschrift für Geomorphologie, Supplement Band 5: 59-72.
NIEUWENHUIS JD. 1991. Variations in the stability and displacements of a shallow seasonal landslide in varved clays. Balkema: Rotterdam.
NOVERRAZ F., BONNARD C, DUPRAZ H, HUGUENIN L. 2001. Versinclim: comportement passé, présent et futur des grands versants instables en fonction de l’évolution climatique. Hochschulverlag AG: Zürich.
Για τις υπόλοιπες αναφορές και για γνωστές πηγές διδακτικού υλικού βλέπε 1.3 Επιλεγμένες Αναφορές